Psikanalizin Temelleri: Erken Dönem Freud Metinleri

Freud Okumaya Nereden Başlanır?

Psikanalitik teori herkeste merak uyandırıp kendine çekse de bu merakı doyurmaya yönelik okumalar başlangıç düzeyindeki kişiler için sıklıkla anlaşılması güç olmaktadır. Bunun sebebi ise genellikle, 130 yılı aşkın büyük bir literatür barındıran psikanaliz okumasına nereden başlanacağının bilinmemesinden veya okunan dilde Freud'un erken dönem metinlerinin henüz çevirilmemiş olmasından dolayı, okumaya yanlış yerden başlanmasıdır. Örneğin süperego kavramını duyup merak eden birinin Freud'un 1923'te bu kavramı tanıttığı metin ile okumaya başlaması; veya narsisizmi merak eden birinin 1914 narsisizm metni ile okumaya başlaması kişiyi hayal kırıklığına uğratıp, okuduğundan hiçbir şey anlamadığı hissine itebilmektedir.

Merakın doyurulması isteğiyle merak edilen yerden başlanması çok anlaşılır bir durum olmakla birlikte, psikanaliz de diğer tüm bilimler gibi birikerek ilerlediğinden, yazar her yeni metinde oraya nasıl gelindiğini açıklamamakta, önceki literatürün zaten bilindiğini varsayarak yazmaktadır. Psikanalizin başlangıcı olarak kabul edilen Rüyaların Yorumu (1900a) bile, 1893-1899 metinleri öğrenilmeden ele alındığında, okumaya başlamak için oldukça ağır bir metindir. Libido, narsisizm, ölüm dürtüsü, süperego gibi kavramlar ise Freud'un orta ve ileri dönemlerinde tanıttığı, arkalarında birçok anlam barındıran, çok katmanlı kavramlardır. 

Örneğin ölüm dürtüsü kavramını, psikanalizin temelleri (1893-1899), bilinçdışının işleyişi, cinsellik, uygarlığın etkileri, metapsikoloji gibi birbiri üzerine eklenen katmanları öğrenmiş ve sindirmiş olmadan anlamaya çalışmak, kesirleri sindirmeden integrali anlamaya çalışmaya benzetilebilir. Diğer bir yandan örneğin libido kavramını Freud’un metinlerini kronolojik okumadan tam olarak anlamak oldukça zordur çünkü Freud yaklaşık 15 yıl bu kavramı tanıtmadan, o yıllarda bilim dünyasında kabul görmüş anlamıyla kullanır. Fakat bu 15 yıl içinde bile yeni keşiflerle bu kavramın anlamına yeni katmanlar eklenir ve ancak yıllar sonra Freud libidoyu kendi teorisinde özel bir kavram olarak tanıtır (ki yeni keşiflerle, yaşam-ölüm dürtülerinin tanıtılmasıyla bu tanım da yeni katmanlar kazanmaya devam edecektir). Fakat tanıttığında artık bu kavram, önceki katmanlar anlaşılmadan içinden çıkılamayacak bir karmaşıklığa evrilmiştir ve kronolojik okumayan birine anlaşılmaz gelip zihninde sağlam bir yer edinemeyebilir.